Van oudsher zijn mensen in het creëren van hun eigen voortbestaan steeds opzoek gegaan naar methoden en middelen om het leven te verbeteren. Het is niet voor niets dat we denken in patronen en dat we hetgeen wat werkt niet snel zullen vervangen voor iets anders. Patronen zijn immers gemakkelijk overdraagbaar op volgende generaties.
Als je in een bosrijke omgeving bent tonen patronen zich als paadjes die zich in de loop van de tijd hebben gevormd. Lopend over deze zandweggetjes kun je nog steeds de gehele omgeving in je opnemen. Wat nu als deze paadjes steeds verder inslijten en ze uiteindelijk de vorm van een kloof krijgen? Als je nu het pad bewandelt heb je alleen nog maar zicht op hetgeen er voor je ligt en waar je vandaan komt. Echter het totale overzicht ontbreekt.
Afgelopen tijd was de documentaire Sander en de kloof te zien op de Nederlandse TV. Deze serie gemaakt door Sander Schimmelpennick liet zien dat we op steeds meer fronten elkaar in economisch en daardoor ook sociaal opzicht uit het oog aan het verliezen zijn. Logisch want lopend in verschillende kloven heb je ook geen weet meer van elkaar. Dit hele proces wordt in toenemende mate versterkt door algoritmes die steeds bepalender zijn in welke informatie die wij te zien krijgen via social media. Uitkomend in een informatiekloof zien we alleen nog maar de berichten die matchen met degene waarop we hebben gereageerd.
De vraag die na afloop van deze serie werd gesteld, “hoe dit op te lossen? “ doet mij sterk denken aan het oplossen van sommen waarbij je breuken met verschillende noemers bij elkaar dient op te tellen. Dit kan alleen door opzoek te gaan naar dezelfde noemer.
Onze economische breuken laten zich alleen met elkaar verbinden door onze planeet als gemeenschappelijke noemer te nemen. Dat we dit snel dienen te doen maakt het meest recente klimaatrapport van de Verenigde Naties meer dan duidelijk. Er wordt nog steeds door regeringen wereldwijd veel te weinig gedaan om mens, dier en natuur te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Economisch gezien zitten we al vele decennia vast aan het patroon van economische groei. Het creëren van economische vooruitgang met als doel het welzijn van onze samenleving te vergroten. Het middel groei lijkt inmiddels verworden te zijn tot doel. Terwijl toenemende economische groei niets toevoegt als dit in dezelfde mate ten koste zou gaan van welzijn.
Verbazingwekkend was dan ook dat Nederlandse topeconomen begin februari in de Tweede Kamer eensgezind pleitten voor het vergroten van onze staatsschuld omdat dit immers zou leiden tot meer economische groei. We hebben tenslotte toch de ruimte als je ons vergelijkt met andere Europese landen.
Als we kijken naar schuld als het naar het heden halen van een stuk toekomst, dan kunnen we op deze manier inderdaad onze economie versneld laten groeien. Prettige bijkomstigheid is dat bij een grotere economie we meer staatsschuld mogen aangaan. Dit patroon willen we toch niet veranderen, het heeft ons tenslotte veel gebracht. We hebben een onbegrensd financieel systeem opgetuigd en vergaten dat we dit moesten laten functioneren in een begrensde omgeving, namelijk onze Aarde. We hebben maar een planeet waar al deze activiteiten op plaats kunnen vinden.
Willen we dit ingesleten patroon daadwerkelijk doorbreken dan wordt het hoog tijd dat we weer oog voor elkaar gaan krijgen. Om ons met elkaar te kunnen verbinden moeten we bereid zijn om elkaar te gaan zien. Als ik jou zie kun je zijn wie dat je bent. Dit is de essentie van een samenleving. Dat je met elkaar leeft, werkt en bent. Een samenleving waarin welzijn voorop staat. Duurzame gedragsverandering komt tot stand door het nemen van kleine stappen, vertrouwen opbouwen in het eigen kunnen om het anders te doen. Ik nodig de nieuw te kiezen politici uit om deze experimenten mogelijk te maken en dat we samen kunnen groeien naar een echt duurzame samenleving.
Jack Cox is directeur van vermogensbeheerder Forza Asset Management en auteur van “Vlindereconomie”.
