Deze uitspraak afkomstig van de Chinese filosoof Lao Tse van circa 600 jaar v C. zou weleens de spijker op zijn kop slaan als we over een tijdje terug kijken op hetgeen allemaal veranderd is door het coronavirus.
Wat COVID-19 duidelijk heeft gemaakt aan de wereld is dat de snelheid van groei, exponentiële groei in de praktijk tot gigantische problemen kan leiden omdat er onvoldoende capaciteit voorhanden is.
Er is gekozen voor het gespreid laten uitbreken van het virus met als doel de groeicurve van het aantal besmettingen af te vlakken. Met name ouderen zouden zeer gedupeerd zijn indien gekozen werd voor minder rigoureuze maatregelen.
De gevoelde urgentie om te doen wat nodig was maakte het debat hierover onnodig. Gezondheid en het kunnen verlenen van adequate zorg is meer dan vanzelfsprekend. Tenslotte maakt het virus geen enkel onderscheid.
Zijn we ook bereid om voor onze jongeren doortastende maatregelen te treffen om de groeicurve van onze economie te verlagen omdat we ook hier een capaciteitsprobleem hebben, onze planeet. Kunnen we de juiste afspraken maken zodat we hun toekomst veilig stellen.
In de strijd tegen het coronavirus zijn ongekende stimuleringsmaatregelen getroffen door overheden en centrale banken over de gehele wereld. De Amerikaanse Senaat bereikte een akkoord voor een steunpakket van $ 2.000 miljard. In Duitsland wordt gesproken over steunmaatregelen van € 750 miljard. De Nederlandse regering heeft het over € 45 miljard. Hoe dienen we deze getallen te zien? Als getallen te groot zijn worden ze abstract waardoor we ze niet meer op waarde kunnen inschatten. Gerelateerd aan de omvang van de economie, het bbp, kom je bij de VS op ongeveer 10%, Duitsland ruim 20% en Nederland 6% uit.
Deze gelden zullen in de toekomst weer terug betaald dienen te worden. Indien we er voor kiezen om de verhouding tussen economie en schuld te herstellen door middel van versnelde economische groei en de groeicurve steiler te laten lopen, gaat dit ten koste van onze jongeren.
De mate van krediet koppelen we in de praktijk aan vaste verhoudingen. In het verdrag van Maastricht is 60% de norm. Een toename van ons bbp resulteert erin dat we in absolute zin steeds meer schuld kunnen aangaan zonder dat de verhoudingen in het gedrang komen. Alleen vergeten we de capaciteit van onze planeet. De jaarlijkse “Earth Overshoot Day” komt steeds vroeger in het jaar te liggen. Afgelopen jaar was dit 29 juli. We doen alsof we 1,7 planeet tot onze beschikking hebben.
Het moeten groeien van 3% per jaar om de betaalbaarheid van onze schulden te waarborgen zorgt elke 24 jaar voor een verdubbeling van de economie.
Een groot deel van de oplossing om de crisis van 2008 te bezweren bestond uit het creëren van een welvaartseffect. Door rentes te verlagen konden aandelenbeurzen stijgen en huizenprijzen oplopen. Het voordeel kwam overduidelijk te liggen bij diegene die reeds bezittingen had.
De onconventionele maatregelen die genomen zijn voor het bestrijden van het coronavirus laten zien dat het mogelijk is om al datgene te repareren wat heeft geleid tot ongewenste effecten, zoals toename financiële ongelijkheid en belasting van ons klimaat.
In de natuur wordt de rups een vlinder, maar in de economie blijven we steken in het vreetstadium.
De metamorfose naar het prachtige gevleugelde insect, symbool van geluk, liefde en vruchtbaarheid, bereiken we niet. Derhalve zullen we de juiste keuzes dienen te maken om het groeipad van onze economie dusdanig te verlagen dat we komen tot een wereld die financieel en economisch in balans is.
