Nog twee dagen en dan is het weer zover. Want maandag vindt de Nieuwe Earth Overshoot Day plaats, zo heeft de internationale denktank Global Footprint Network berekend. Earth Overshoot Day is de eerst dag van het jaar dat we - als mensheid - meer van de natuur hebben verbruikt, dan dat de aarde in één jaar tijd kan vernieuwen. Deze ‘overshoot’, ofwel interen op onze aarde, vindt al vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw plaats en verschuift steeds meer naar eerder in het jaar. Lag Earth Overshoot Day in 1985 nog op 7 december, in 2010 was dit al verschoven naar 21 augustus, en dit jaar dus al op 29 juli.
De vervroeging van Earth Overshoot Day kan niet ongestraft blijven doorgaan; uiteindelijk zal het de aarde uitputten en onze kwaliteit van leven aantasten. We moeten onze economische activiteiten daarom gaan aanpassen aan de grenzen die onze planeet aangeeft. Om de economische groei terug te brengen naar voor de aarde beheersbare proporties, zouden we als eerste stap naar onze staatsschulden kunnen kijken.
Doordat we nu nog staatsschulden relateren aan de economische activiteit van een land, zorgt dit ervoor dat bij een hoger bruto binnenlands product landen steeds meer schuld kunnen creëren zonder dat de verhoudingen veranderen. Dit werkt alleen in een onbegrensde en onbeperkte omgeving. Echter onze omgeving is beperkt: we hebben maar één planeet, waarop onze economische activiteiten moeten plaatsvinden.
Om een duurzaam financieel systeem te ontwikkelen zullen de afspraken zoals die gemaakt zijn in het Verdrag van Maastricht daarom opnieuw bekeken moeten worden.
Nu is volgens de zogenaamde Maastrichtnorm nog een staatsschuld mogelijk van 60% van het bruto binnenlands product. Kijken we naar de toekomst, dan zou een staatsschuld van maximaal 40% van het bruto binnenlands product, of zelfs 30% van het bruto binnenlands product, veel realistischer en duurzamer zijn.
Met een gemiddeld groeipercentage van 3% per jaar verdubbelt de economie elke 24 jaar. Bij een gemiddeld groeipercentage van 1% verdubbelt de economie elke 72 jaar. Dat is een verschil van 48 jaar. Als we met z’n allen genoegen zouden nemen met een lager economisch groeipad, creëren we voor onszelf extra tijd om tot een veelvoud van duurzame oplossingen te komen op diverse terreinen.
Uitgangspunt is om het leven op aarde voor toekomstige generaties op verantwoorde wijze veilig te stellen en de Earth Overshoot Day plaats te laten vinden op de dag waar hij thuis hoort, op 31 december.
Jack Cox is directeur van vermogensbeheerder Forza Asset Management en auteur van ‘Vlindereconomie’.
Column in Financiële Dagblad juli 2021
